बाजुरा: बाजुरामा उत्पादन गरेको कोदो पछिल्लो समय घरआँगनमै बिक्री हुन थालेपछि यहाँका महिला निकै खुसी भएका छन् । पहिला यहाँ उत्पादन भएको कोदो कतै बिक्री हुँदैनथ्यो । यहाँका स्थानीय प्रायः कोदो पनि खाँदैनथे । धर्मकर्ममा लागेकाले त माघ महिना तथा व्रतका बेला कोदो झनै खाँदैनथे । बाजुरामा माघको महिना घरमा आएका पाहुनालाई समेत कोदोको रोटी नदिने चलन यहाँका अधिकांश गाउँबस्तीमा अहिले पनि छ । अहिले जिल्लाभित्र तथा बाहिरदेखि कोदो किन्नेहरू घरआँगनमै आउन थालेपछि यहाँका महिला अहिले घरआँगनमै कोदो बिक्री भएको भन्दै निकै खुसी भएका हुन् ।

पहिला सासूससुराले धेरै कोदो लगाउने गर्थे । घरमा धेरै भात खाने गरेकाले त्यो कोदोको रोटी प्रायः कोही नखाने र बिक्री गर्दा पनि कतै बिक्री नहुने भएकाले त्यसलाई गाईभैँसीलाई पिठोका रूपमा खुवाउने गरेको बुढीगङ्गा नगरपालिका–१० की लाली साउदले बताए । उनले भने, “कोदो लिनका लागि धमाधम व्यापारी घर आउने र हातमा पैसा थमाइजाने गरेकाले निकै खुसी भएकी छु ।”

यहाँको अर्गानिक कोदो देशका ठुला सहरमा माग बढ्न थालेपछि व्यापारीले दैनिक गाउँबाट कोदो सङ्कलन गर्न थालेपछि गाउँमा कोदो किन्नेहरू आउन थालेको खप्तड छेडेदह गाउँपालिका–४, खाती गाउँकी जलु धामीले बताइन् । बाजुरामा कोदो निकै राम्रो र धेरै उत्पादन हुने गर्दछ । यहाँका अधिकांश प्रायः परिवारले पाखो र भिरालो जमिनमा कोदो खेती गर्ने गर्छन् । कोदो खेतीले यहाँका स्थानीयको जीविकोपार्जन गर्न सहज देखिएकाले अहिले यहाँका स्थानीयलाई कोदो खेतीमा उत्प्रेरित गर्दै आएको स्थानीय तह बताउँछन् । बाजुरामा दुई लाख ३० हजार ३७ हेक्टर जमिनमध्ये २२ हजार हेक्टर खेतीयोग्य भए पनि पाँच हजार २३५ हेक्टर जमिन वर्षभरि सिँचाइ सुविधा छ ।